Diyarbakır geçmişine baktığımızda onlarca medeniyete ev sahipliği yapmış olmasıyla, 4.000 yıllık tarihiyle ve özellikle de surlarıyla ünlüdür. Fakat kentin yakın tarihine baktığımızda birtakım trajedilere de rastlıyoruz. Halk halen bu trajedilerin acısını derinden yaşıyor. Diyarbakır Cezaevi Müzesi de bu acılara ışık tutan mekanlardan biri. Şehre gelenler Diyarbakır Cezaevi Müzesi giriş ücreti konusunda bilgi almak istemektedir.
Diyarbakır Cezaevi artık kapalı. Kısa süre içinde eski cezaevi darbe döneminin hatıralarının unutulmaması ve bir daha böyle acıların yaşanmaması için müzeye dönüştürülecek.
Diyarbakır Cezaevi Müzesi Neler Var?
Diyarbakır Cezaevi Müzesi, henüz açılmasa bile açıldığında şehrin en önemli müzelerinden biri olacaktır. Diyarbakır Arkeoloji Müzesi gibi tarihe ışık tutmayan, Diyarbakır Kent Müzesi gibi şehrin kalbine götürmeyen bir müze olsa da güncel Türkiye tarihinde yer bırakmış acıları bizlere hatırlatmasıyla ciddi önem taşıyacağı söylenebilir.
1972 yılında inşaatına başlanan Diyarbakır Cezaevi, 4 Temmuz 1980 tarihinde resmen açıldı. Cezaevi açıldıktan iki ay sonra 12 Eylül 1980 darbesi gerçekleşti. Darbe sonrası cezaevi bizzat askeri yönetime devredildi.
Askeri yönetim döneminde buraya çoğunlukla siyasi suçlular getirildi. Büyük oranda Kürt vatandaşlardan oluşan siyasi suçlular, iddialara göre 1981-1984 yılları arasında ciddi işkencelere maruz kaldılar. İşkencelerin yoğun olarak devam ettiği üç yıl boyunca tam 30 mahkum vefat etti. Bu mahkumların sekizi intihar sonucu hayatını kaybetmiştir.
Bu yıllarda hapishanenin komutanı konumundaki Esat Oktay Yıldıran, 1988 yılında suikaste uğrayarak yaşamını yitirdi.
1988 yılında Adalet Bakanlığı'na devredilen Diyarbakır Cezaevi, 2008 yılında The Times'ın yaptığı "en kötü şöhretli 10 cezaevi" listesinde yer aldı. Hapishane kampüsünde 900 kişi kapasiteli E Tipi Cezaevi ve 750 kişi kapasiteli D Tipi Cezaevi bulunmaktaydı. Siyasi suçlular çoğunlukla D Tipi Cezaevi'nde kalmaktaydı.
Diyarbakır Cezaevi, uzun süre devam eden tartışmaların ardından 2022 yılında kapatıldı. Cezaevinin müzeye dönüştürülmesi planlanıyor, hatta projelendirme aşaması dahi son bulmuş vaziyette.
Diyarbakır Cezaevi Müzesi Ne Zaman Açılacak?
12 Eylül darbesinin sorumluları 2010'ların ortalarına doğru yargılandılar. Bu yargılama sürecinde Diyarbakır Cezaevi de sık sık gündeme geldi. Genel istek, cezaevinin kapatılması yönündeydi.
Tüm tartışmaların ve çalışmaların ardından 12 Ekim 2022 tarihinde Diyarbakır Cezaevi kapatıldı. Cezaevi kapandıktan sonra yapılan ilk proje burasının bir müzeye dönüştürülmesi yönündeydi. Diyarbakır Cezaevi Müzesi ne zaman açılacak sorusu da zaten bu nedenle sık sık soruluyor.
2023 yılında bu konuda somut bir adım atıldı; cezaevi binası Adalet Bakanlığı'ndan alındı, Kültür ve Turizm Bakanlığı'na devredildi. Genel seçimler öncesinde çalışmaların başlatılacağı ve 3 Eylül 2024 tarihinde müzenin açılacağı duyuruldu.
Bu tarih verildikten sonra henüz bir açıklama gerçekleşmedi. Bazı kaynaklar şu anda cezaevinin atıl durumda olduğunu ve binanın önünde sürekli polis memurlarının nöbet tuttuğunu belirtmekteler.
Dolayısıyla verilen tarih 3 Eylül 2024 olsa da elimizde henüz somut bir bilgi mevcut değil.
Diyarbakır Cezaevi Nerede?
Diyarbakır Cezaevi, en büyük merkez ilçelerden biri olan Bağlar ilçesinde yer almaktadır. Şehrin içinde kalan bir cezaevi konumundaki Diyarbakır Cezaevi, zaten parça parça Diyarbakır'ın dışında olan modern cezaevine taşınmaktaydı.
Diyarbakır Cezaevi nerede sorusunun cevabını açık adresiyle verelim:
· Şeyh Şamil, Emek Cd. No:161, 21080 Bağlar/Diyarbakır, Türkiye
Diyarbakır Cezaevi Müzesi ne zaman açılacak sorusunun cevabını henüz bilmiyoruz, dolayısıyla cezaevine giriş şu anlık mümkün değildir.