DİYARBAKIR- Çınar, Diyarbakır ilinin bir ilçesidir ve tarihçesi, Diyarbakır İl’inin tarihçesine paralel bir durum arz eder. İlçe, birçok uygarlığa yerleşim merkezi olmuştur.
Milattan önce 1500 - 3000 yılları arasında, yöreye egemen olan Huri Devleti'ne ait izler, İlçemize bağlı 'Huri-Hurik' (Sırımkesen Köyü) ile Beneklitaş Köyüne doğru geçit veren 'Bestahuriyan' (Huriler Deresi)'nde bulunmaktadır.
Sonraları Mitaniler, M.Ö. 1250'lerde ise Asurların egemen olduğu anlaşılmaktadır. Yöre daha sonra Medler, Persler, Makedonya, Selevkoslar ve Partların egemenliğine girmiştir.
M.Ö. 3. yüzyılda Roma egemenliğine geçen bölge, M.S. 4. yüzyıla kadar bu egemenlik altında kalmıştır. 639'da İslam Egemenliğine, 1085’te ise Sultan 'Berkyaruk' zamanında Selçukluların egemenliğine girmiştir.
Daha sonra İnaloğulları, Artukoğulları ve Eyyubilerin Egemenliğinde kalan yöre, Anadolu Selçukları, İlhanlı ve Timur egemenliğine girmiştir.
Yönetimi Timur'dan alan Akkoyunlular 1502'de Safavi Hükümdarı Şah İsmail'e yenilince, yörenin hakimiyeti Safevilere geçmiş, ancak halk Yavuz Sultan Selim'e bağlılıklarını belirtmiştir. Çaldıran Seferinden sonra 1515'te Osmanlı İmparatorluğuna bağlanan bölgede 1. Dünya Savaşı'ndan sonra düşman işgali olmamıştır.
Cumhuriyetin ilk yıllarında Diyarbakır merkeze bağlı büyük bir köy olan Çınar, 23 Haziran 1937 yılında 3223 sayılı kanun ile bağımsız ilçe haline gelmiştir. Önceleri adı "Melkis" olup merkezi daha sonra "Hanakpınar" mahallesi yakınlarına taşınan ilçenin, 1937'den önce adı "Akpınar" ve "Hanakpınar" olarak bilinmekteydi. İlçe, 1939-1950 arasında Bulgaristan ve Kudüs'ten gelen göçmenlerin bölgeye yerleşmeleri ile büyümüş ve gelişmeye başlamıştır.
2000 yılı nüfus sayım sonuçlarına göre, nüfusu 58.583, köy sayısı 92 olan ilçe, Diyarbakır İlinin şirin ilçelerinden biridir. İlçenin geçmişini simgeleyen belli başlı tarihi eserler arasında Pir İbrahim Mağarası, Kale-i Zerzevan ve Hıdır Kalesi ile Güzelşeyh Kasrı bulunmaktadır.
