DİYARBAKIR - Amed Times ekibi ziyaretlerine devam ediyor. Diyarbakır Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (DESOB) Başkanı ve Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Başkan Vekili Alican Ebedinoğlu’nu ziyaret eden ekibimiz, Ebdinoğlu'yla esnaf ve zanaatkarların son durumunu da değerlendirdi.
DESOB Başkanı Ebedinoğlu, Amed Times için başarılar diledi ve esnafa sahip çıkılmalı dedi.
Esnafın arka arkaya gelişen olumsuz durumlardan etkinlendiğine dikkat çeken Ebedinoğlu, bu yıl rekor derecede esnafın işyerini kapatmak zorunda kaldığını vurguladı.
Devletin istihdam sorumluluğunu üstlenen esnafın korunması gerekiyor
Alican Ebedinoğlu, devlet istihdamın devamı için esanafa sahip çıkmak zorundadır dedi ve şöyle devam etti;
"Gerçekten tabi ki esnaf dediğiniz zaman daha öncedeki konuşmalarımızda açıklamalarımızda bölgeyi, özellikle bölge illerimiz. Sadece Diyarbakır'da demiyorum, Doğu ve Güneydoğu’daki bütün illerin ekonomisi, istihdamı esnaf üzerinedir. Niye esnaf üzerinden diyeceksiniz ? Örneğin yıllardır organize sanayi bölgelerinin gelişmesi adına bölgeye birçok paket açıldı, birçok destek verildi. Ama özellikle huzurun, güvenin, ham maddenin ve pazarın uzak olduğu bir yerde sizin sanayiyi geliştirebilmeniz mümkün değil. Bu kadar desteğe rağmen Diyarbakır’da organize sanayi bölgesinde çalışan sayısı 20 bin civarında. Öte yandan siz esnaf ve zanaatkara hizmet sektörüne baktığınız zaman 80-100 bin çalışan. Bu da ne demektir? Yani sosyal devletin sorumluluğu olan istihdam yükü esnaftadır. Biz her zaman dile getiriyoruz; esnafın anayasa 173. maddesinde açık yazıyor. Esnafın korunup kollanması gerekiyor. Gerçekten bu hak ettiğimiz bir şey, çünkü dediğim gibi istihdam sağlıyor. Ama hak ettiğimiz desteği %100 almış değiliz. Almamız gerekiyor çünkü dediğim gibi esnaf tükendiği zaman işsizlik, istihdam sorunu gittikçe büyüyecektir. Biz il gelenine ve bölge gelenine geldiğimiz zaman da gerçekten ifade ettiğim gibi esnaf ve zanaatkar son yıllarda hem pardemi sürecinde başlayan bir sıkıntı, hemde yaşanan deprem ve daha sonra şuanda devam eden ağır bir ekonomik sıkıntı var ve enflasyonun %60'ların üzerine çıkması, her vatandaşı etkilediği gibi esnaf ve zanaatkarımızı da ciddi anlamda etkiledi ve hala etkilemeye devam etmektedir."
Tarihin en büyük kapanışlarıyla biz bu sene karşı karşıya kaldık
Yaşanan deprem, pandemi ve ekonomik gelişmelerden dolayı esnafın ayakta kalmakta gittikçe daha çok zorlandığına değinen Alican Ebedinoğlu, "Belki tarihin en büyük kapanışlarıyla biz bu sene karşı karşıya kaldık. Yani 1300'ün üzerinde son bir yıldan esnaf işyerini kapatmak zorunda kaldı. Bu da gerçekten bizi kaygılandırıyor ve kapanışların da %60'ı maalesef hizmet sektörüdür" ifadelerine yer verdi.
Alım gücü düştü, esnaflar istihdamı %50'ye düşürdü
Vatandaşın alım gücünün düşmesiyle, özellikle hizmet sektörünün de istihdamda tasarrufa gittiğine dikat çeken DESOB Başkanı, açıklamalarına şu sözlerle devam etti: "Hizmet sektörü dediğimiz an istihdam demektir. Çünkü bir kafede, kafeteryada, lokantada, bir tatlıcıda onlarca gencimiz çalışmaktadır. Ve maalesef şu anda açık olanların da kapasitesi %50’ye düşmüş durumda. Yani 10 kişi çalıştırıyorsa 5'e düşürdü. Çünkü insanların alım gücü düştüğü için rahat bir şekilde alışveriş yapamıyor, elzem olmadığı sürece bir para harcamıyor. Yani siz bir arkadaşınıza, eşinize, dostunuza gidip rahat bir kafede, kafeteryada, lokantada artık zaman geçiremiyorsunuz"
25 maddelik sorunları Cumhurbaşkanı Yarcımsıcı Cevdet Yılmaz'a aktardık
Ortaya çıkan tablodan kaygı duyduklarını dile getiren Ebedinoğlu bu kaygıları yetkililere de ilettiğini söyledi: "Biz geçen hafta Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz Bey'e de 25 maddelik esnaf sorunlarını ve çözümlerimizi içeren bir dosya takdim ettik. Ve bu sorunları dile getirdik. Maliye Bakanlığı'na gittik, orada da durumları izah ettik. Çünkü burada ciddi anlamda bir denetim başlamış biliyorsunuz. Maliye tarafından. Evet denetimler yapılsın. Ama kayıtlı baskı altına alınarak değil, önce kayıt altına alınmamış olanların kayıt altına alınması gerekiyor. Daha sonra da ben şunu Sayın Cumhurbaşkanı yardımcımıza dile getirdim. Türkiye'de iki buçuk milyon esnaf ve zanaatkar var. Bunların 850 bini basit usülde esnaf dediğimiz, yani vergiden muaf; geri kalan 1650 bini deftere tabi. Yani vergi mükellefi . Bunlar şu anda sıkıştırılıyor baskı altına alınıyor."
Küçük esnafın yaptığı istihdamı korumak zorundasınız
İstihdam yükünü üstelenen esnafların bu kadar baskı altına alınmaması gerektiğini dile getiren Alican Ebedinoğlu, "Biz diyoruz ki burada bu 1 milyon 650 bini siz sıkıştıracağınıza bunlar bir istihdam sağlıyor. Gidin 5-10 tane holdingi incelemeye alın, bu esnaftan aldığınız verginin 100 katını siz oradan alırsınız. Çünkü holding gidip A şehrine vakıf adı altında vergiden düşüyor. Bilmem ne yapıyor, vergiden düşüyor. Yani aklınızın almayacağı şekilde vergiler kaçırılıyor. Siz bunları takip edin. Yani küçük esnaftan ne istiyorsunuz? Küçük esnafın yaptığı istidamı korumak zorundasınız. Korumadığınız takdirde dediğim gibi siz vatandaşınıza aş, iş üretmekle mükellefsiniz. Yani onun için burada esnafın gerçekten korunup kollanması gerekiyor. Kollanmadığı takdirde, bu toplumsal sıkıntılara yol açacak, ekonomik boyutlara geçecek. Biz ağır bir deprem geçirdik. 11 ilimiz etkilendi. Diyarbakır ilimiz de onlardan bir tanesi hafif etkilendi. Hafif dediğimiz ve 2082 tane iş yerimiz yıkıldı ve yıkılacak. Burada en basit il Diyarbakır. Burada daha bu iş yerleri yıkılan esnafla ilgili ciddi bir çalışma yapılmamış. Yani bunlara Kosgeb’in üzerinden bir destek verildi. Onun dışında herhangi bir destek verilmedi. Bunların çoğu kapandı.Çoğu kapatmak zorunda kaldı. Çoğu başka yerlere taşınmak çabası içerisinde oldu. Hala çabası içerisinde. Onun için burada esnafı koruyup, kullanılması için mevcut esnaf zanaatkar kredi faizlerinin düşürülmesi gerekiyor. Düşürülmedi" dedi.
Esnafa düşük faizlerle kredi verilmeli
Daha önce 8.5 ile 9 ile 15 ile kredi alan esnaf bugün %29 faizde kredisi geliyordu. Yani biz düşük beklerken artışla karşı karşıya geldik. Burada o noktada esnaf kredileri mutlaka eski sisteme; yüzde onlara falan düşürülmesi gerekiyor. Esnafın hayatta kalabilmesi için bu şart.
Esnaf ayrımcılık istemiyor, istihdamın devamı için desteklenmek istiyor
Esnafa ayakta kalması için gereken destek ve kolaylıkların sağlanmasını isteyen DESOB Başkanı Alican Ebedinoğlu, eğer istihdam devam etsin isteniyorsa, esnafa destek verilmeli dedi ve şu açıklamalarda bulundu;
"Yine bazı meslek dallarının vergiden muaf tutulması gerekiyor. Bir enerji desteğinin verilmesi gerekiyor. Yani burada ben bunu niye söylüyorum? Çünkü dediğim gibi biz devletin sırtındaki istihdam yükünü almışız. Yani burada devletin en büyük elindeki istihdam mekanizması esnafta ve sen esnaf ve zanaatkarları ne kadar ayakta tutarsan, istihdamı da o kadar yükseltirsin. Onun için burada biz ayrımcılık demiyoruz. Yani hakkaniyetle ben eğer bu devlete vergi ödüyorsam, istihdam açıyorsam benim ayakta kalmam için tedbirlerin alınması gerekiyor. Biraz önce ifade ettim. Anayasanın 173. maddesi açıktır. Esnaf ve zanaatkar korunup kollanılır. Biz bu maddeyi tamamen yani bütün samimiyetleriyle hayata geçirmelerini bekliyoruz. Aksi takdirde dediğim gibi şu anda bir sene karşılaştığımız kapanış sayılarımız gittikçe artacaktır."