DİYARBAKIR- Diyarbakır'ın tarihi ve kültürel zenginliğini yansıtan önemli yapılarından biri olan Ömer Şeddat Camii ya da halk arasında Hz. Ömer Camii olarak bilinen caminin hikayesi, şehrin köklü geçmişine ışık tutuyor. Mardin Kapısı'nın yanındaki surların iç kesiminde yer alan bu cami, sadece bir ibadet mekânı olmanın ötesinde, geçmişin izlerini taşıyor. Diyarbakır'ın fethi sırasında İslam komutanlarından biri tarafından Hz. Ömer'e ithaf edilmiş olması, camiye ayrı bir anlam katıyor. Ancak, yapının tarihine dair kesin bilgiler bulunmamakla birlikte, mimarlık ve yapı tekniği açısından dikkat çekici detaylar barındırıyor. Bu yapı, sadece bir ibadet mekânı olarak değil, aynı zamanda şehrin tarihine tanıklık eden bir yapı olarak da öne çıkıyor.
'Ebu Ali Hasan Bin Ahmet tarafından yapılmıştır'
Diyarbakır'ın Mardin Kapısı'nın hemen yanındaki surların iç kesiminde yer alan cami, halk arasında Hz. Ömer Camii olarak bilinmektedir. Bu ismin, caminin Diyarbakır'ın fethi sırasında İslam komutanlarından biri tarafından Hz. Ömer'e ithaf edilmiş olmasına dayandığına inanılmaktadır. Caminin girişindeki kitabeye göre, yapının Nisanoğlu Mueyyideddin Ebu Ali Hasan bin Ahmet tarafından yaptırıldığı bilinmektedir. Ancak, yapının tam tarihi kesin olmamakla birlikte, "54 senesi" ifadesinin bulunması farklı yorumlara yol açmaktadır. Bazı kaynaklar, yapıyı 1145 (H.540) yılında Nisanoğlu Ebu Ali Hasan'ın hüküm sürdüğü dönemde yaptırıldığını öne sürmektedir. İnaloğulları döneminde, cami Mardin Kapısı'nın hemen yanındaki surlara içten dayandırılmıştır. Bu dönemde, Mardin Kapısı burçlarının bir bölümü Halife Mutezid tarafından yıktırılmış, daha sonra Halife Muktedir Billah tarafından onarılmış ve bugünkü kapının açık bırakılarak diğer ikisi kapatılmıştır. İnaloğulları döneminde ise bugünkü açıklığın sağ tarafındaki boşluklar kapatılarak bir mescit haline getirilmiştir. Cami, doğu-batı doğrultusunda enlemesine dikdörtgen bir plana sahiptir ve iç mekân üç bölümden oluşmaktadır. Orta bölüm oval, yan bölümler ise yarım küre formunda kubbe ile kapatılmıştır. Konumu itibariyle düzensiz bir mimariye sahiptir.
