DİYARBAKIR- Diyarbakır'da 14 yıldır "Diyar Ray" olarak bilinen hafif raylı sistem projesi hayata geçirilemedi, ancak DEM Partili Büyükşehir Belediyesi tarafından proje yeniden gündeme getirildi.
Diyarbakır’da ilk kez 2010 yılında HDP’li Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir tarafından gündeme getirilen hafif raylı sistem ile ilgili dünya bankası ile dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan yardımcısı Bülent Arınç ile görüşmeler yapılarak destek istendi. 2012 yılında projesi ve maliyeti çıkarıldı, 250 milyon liralık maliyet çıkarılmasına rağmen bir türlü başlanılamadı. 30 Mart 2014’teki yerel seçimlerinde belediye başkanı seçilen Gültan Kışanak tarafından tamamlanması beklenen ve yılan hikâyesine dönen proje sürekli gündemde tutulmasına rağmen bir türlü hayata geçirilemedi.
Kışanak’ın terör soruşturması kapsamında tutuklanmasıyla 1 Kasım 2016 günü Ankara Etimesgut Kaymakamı Cumali Atilla kayyum olarak atandı.
Yere göğe sığdıramadığı proje sadece lafta kaldı
2017 yılında projesi Başbakanlık tarafından onaylanan hafif raylı sistemin 14 kilometre uzunlukta 18 durak olacağı yine maket projelerle şaşaalı bir basın toplantısıyla kayyum Cumali Atilla tarafından kamuoyuna duyuruldu. Atilla, Şehir trafiğini rahatlatacak bu projede aynı anda 30 vagonun çalışacağını, 3 vagonun ise acil durumlar için hazır bekleyeceğini, tarihi Surlara zarar vermemesi için de rayların çevresine özel izolasyon yapılacağını belirtti. Atilla, “Raylı sistem iki etaplı çalışacak. Ulaşım ana planı kapsamında Ekinciler Caddesi'ni yayalaştırma projemiz var. Bu caddeden Sadece tramvay geçecek. Ekinciler Caddesi'ndeki bölgeyi araç trafiğinden arındıracağız. Birinci etap, 14 kilometre uzunluğunda raylı sistem, Dağkapı'dan başlayıp, Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne ulaşacak. 2. etap ise, Diclekent kavşağından, 500 evler istikâmetine kadar gidecek. Raylı sistemimiz, kentin trafik sorununu da önemli oranda rahatlatacak. Diyarbakır’ımıza hayırlı, uğurlu olsun” dedi, ama sadece demekle kaldı. Çünkü projeye dair bir kazma dahi vurulmadı.
3 yılda yapmadı, oy verin yapayım dedi, kadayıf faturalarıyla gündeme geldi
31 Mart 2019 yerel seçimlerinde kayyum iken AK Parti’den Büyükşehir Belediye Başkan adayı olan Cumali Atilla kayyum olarak görev yaptığı 3 yılda bir kazma dahi vurmadığı projeyi bu kez yerel seçim vaadi arasına aldı. Seçilmesi halinde hafif raylı sistemi hayata geçireceğini vaat etse de seçimi açık ara farklı kaybetti. HDP’li rakibi Dr. Selçuk Mızraklı Belediye Başkanı seçilince kayyum Atilla apar topar kentten ayrıldıktan sonra Ankara Altındağ’a kaymakam olarak atandıktan sonra adı usulsüz ihaleler, çerez ve burma kadayıf harcamamalarıyla ilgili şaibeli yüksek faturalarla gündeme geldi.
Kuyumcu dosyasında adı geçince merkeze alındı
HDP’den başkan seçilen Selçuk Mızraklı’nın görev süresi ise 5 ay sürdü. 19 Ağustos 2019 günü Vali Hasan Basri Gülezoğlu kayyum olarak atandı. Güzeloğlu’da kayyum olduktan sonra düzenlediği basın toplantısında bayat bir malzeme haline gelen hafif raylı sistemi gündeme getirip projeyi en kısa zamanda hayata geçireceklerini ileri sürdü. Ancak Vali Güzeloğlu’nun adı, kar payı adı altında kamu görevlilerine yüksek faiz veren ve ardından yüklü miktarda parayla kaçarken yakalanan Zerya Kuyumculuk dosyasında geçince mülkiyeliler kararnamesiyle merkeze çekilince hafif raylı sistem başka bahara kaldı.
Bilboardlar görsellerle süslü cümlelerle donatıldı
12 Mayıs 2022’de Ali İhsan Su Diyarbakır Valiliğine atanınca aynı zamanda Büyükşehir Belediyesine de kayyum oldu. Hafif raylı sistem yine gündeme geldi ve 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde AK Parti’nin seçim vaadi arasına girdi, kentteki billboardlar projenin maket görselleriyle süslendi, “Böyle olacak, Diyarbakır’a yakışacak” gibi süslü cümlelerle pazarlansa da yine tek bir çivi çakılmadı. Üstelik 2023 yılında İller Bankası bu proje için 642 milyon lira ödenek gönderdi, ancak kayyumlar “İhtiyaç yok” diyerek projeye başlamayınca para geri gitti. 2017 yılından beri İller Bankası bu proje için ödene ayırdı, ancak proje sadece reklam panolarındaki görselleriyle kaldı.
DEM Parti geldi 14 yıl sonra yine aynı nakarat
Serra Bucak’ın DEM Partiden Büyükşehir Belediye Başkanı seçilmesiyle hafif raylı sistem yine sumen altından çıkarılarak Diyarbakır’ın gündemine taşındı.
Belediyenin resmi web sayfasında, hafif raylı sistem Projesini hayata geçirmek için çalışmalara başlandığı, toplu taşımayı rahatlatmak, halka konforlu, güvenli ve ucuz toplu ulaşım hizmeti sağlamak amacıyla 8 yıldır rafta bekletilen projenin revize edildiği bildirildi. Bir uçtan diğer uca 37 dakikalık bir sürede günlük 75 bin yolcu taşınmasının planlandığı, 2040 yılına kadar bu kapasitenin artırılarak devam ettirileceği vaat edildi. Proje revizyonu bittikten sonra proje ihalesi ile yapımına bu yıl içinde başlanacağı ileri sürüldü. 14 yılda 3 belediye başkanı, 3 kayyum gören Diyarbakır Büyükşehir Belediyesinde proje ile ilgili tek bir adım atılmadı.
