DİYARBAKIR- Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihi bir yapı olan Deliller Hanı veya Hüsrev Paşa Hanı, 1527 yılında şehrin ikinci valisi Divane Hüsrev Paşa tarafından inşa edilmiştir. Han, günümüzde Kervansaray Otel olarak işletilmekte olup, 1603 tarihli bir vakfiyede Mardin Kapusu Menzil Hanı olarak da adlandırılmıştır.
Deliller Hanı, adını hacı adaylarına rehberlik yapan "delillerin" burada konaklamasından almıştır. Yapı, açık avlulu ve kapalı iki bölümden oluşmaktadır. Avlu cephelerinde, kemer ve ayaklarda siyah-beyaz kesme taş; diğer cephelerde ise moloz taş kullanılmıştır. Tonoz ve kubbeler ise tuğla veya taştan örülmüştür.
Hanın girişinin sağında ve solunda 16 adet dükkân bulunmaktadır; bu dükkânlar beşik tonozlu ve siyah-beyaz taş sıralarının biçimlendirdiği yapıya sahiptir. Yapının Osmanlı şehir hanı görünümünde olduğu belirtilmektedir. Avlunun etrafında revaklar ve odalardan oluşan bir düzen bulunmaktadır. Osmanlı mimarisinin eşsiz örneklerinden biridir.
Hanın daha önce binek hayvanlarının konakladığı ahır bölümü günümüzde kapalı restoran olarak kullanılmaktadır. 1950'li yıllarda onarıma tabi tutulan hanın beden duvarları, avlu cepheleri ve oda içleri restore edilmiştir. 1982 yılında ise Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün kararıyla restore edilerek turistik amaçlı kullanılmaya başlanmıştır. Restorasyonuyla 1982'de turizme kazandırılan han, ziyaretçilerini tarihle iç içe unutulmaz bir serüvene davet ediyor.
