DİYARBAKIR- Diyarbakır’da kullanılan kofi nedir? Kofi’nin ne olduğunu ve nasıl kullanıldığını biliyor musunuz? Geleneksel giyimin parçası olan kofiyi tanıyalım..
Diyarbakır’da kırsal kesimlerde hala kullanılmakta olan Kofi’yi biliyor musunuz? Diyarbakır’ın kırsal kesimlerinde yaşayan kadınlar ya da kent merkezinde geleneksel kıyafetlerini giymeye devam eden kadınları pazarda, sokakta, alışveriş merkezlerinde ya da çay bahçelerinde tanık olmuşsunuzdur. Peki geleneksel giyimin parçası olan kofi nedir ve kofinin tarihi nereye dayanmaktadır.
Diyarbakır'da yer alan geleneksel bir başlık olan kofi, başa takılan ve genellikle çuhadan yapılmış bir kenarı olan bir tür başlıktır. İpek veya benzeri ipliklerle yapılmış tepesi bulunur ve genellikle özel günlerde kullanılır. Geleneksel kıyafetlerin vazgeçilmez parçalarından biridir.
Diyarbakır’da geleneksel giyimin parçası olan kofinin tanımı şöyledir; Kofi, kadınların başa taktıkları geleneksel bir giysidir. Kenarları çuhaya benzer kumaşla çevrelenmiş, tepesi ise ipek veya benzeri ipliklerle yapılmış bir başlıktır. Parçaları arasında tas biçimindeki tahta ya da tenekeden yapılmış malzeme, tarın üstüne geçirilen saçaklı veya saçaksız fes/kofiye takma saç (zaza püskülü) eklenir ve yanlardan örgüler sarkıtılır. Kadınlar, kofi başlığı takmadan önce beyaz renkte tülbent, sonra yörede "şaar" veya "şeer" adı verilen ince ipek kumaş türünden poşu bağlarlar. Üzerine canlı renklerden poşular sarılır ve özel günlerde ipekten dokunmuş rengârenk poşular kofinin etrafına bağlanır. Tepelik, altın, gümüş ve takılar ile kofinin görüntüsü zenginleştirilir.
Kofi ilk ne zaman kullanılmıştır
Özellikle Güneydoğu bölgesinde kofi olarak adlandırılan ve kadınlar tarafından hala kullanılmaktadır. Kofi geleneği zamanla değişiklik göstermiş olsa da özellikle kırsal bölgelerde yaşayan kadınlar bu geleneği hala sürdürmektedir.
Diyarbakır ve Lice yöresinde kullanılan geleneksel başlık olan kofi/köfü/kofü'nün tam olarak ne zaman kullanılmaya başlandığına dair kesin bilgiler bulunmamaktadır. Ancak, Orta Asya'da Türklerin geniş bir coğrafyaya yayılarak değişik kültürlerden etkilendiği ve çeşitli saç modelleri kullandığı bilinmektedir.