DİYARBAKIR- Çermik, Diyarbakır ilinin kuzeybatısında yer alan bir ilçedir ve Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Fırat Bölümü'nde konumlanmıştır. Aynı zamanda, Diyarbakır'ın Fırat Havzası'nda bulunan iki ilçeden biridir; diğeri Çüngüş ilçesidir.
Çermik, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde, Diyarbakır iline bağlı bir ilçedir. Tarihi geçmişi oldukça köklü olan Çermik, bölgenin önemli yerleşim birimlerinden biridir.
İlçe, tarih boyunca çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış ve bu medeniyetlerin izlerini taşımaktadır. Özellikle tarihi yapıları, kültürel mirası ve doğal güzellikleriyle dikkat çeker.
Eski adı Aberna olan ilçe, günümüzdeki adını dünyaca ünlü termal kaynaklarından almıştır. 2006 yılı verilerine göre, Çermik'in merkez nüfusu yaklaşık olarak 21.000 kişidir. Nüfus yapısı Türkmenler, Zazalar ve Kürtlerden oluşmaktadır. İlçe, 1915 olaylarına kadar Ermenilerin yoğun olarak yaşadığı bir bölge olarak bilinmektedir.
Çermik, 13. yüzyılda Moğol istilası sonucu Harezmşahlardan göç eden Beg-Tili Boyuna mensup Türkmenlerin yerleşim yeri olmuştur. Ayrıca, Türk milliyetçiliğinin önde gelen isimlerinden Ziya Gökalp'in memleketi olarak da bilinir. Ancak, ekonomik sıkıntılar ve eğitim faktörü nedeniyle Türkmen nüfusu zamanla azalmış ve Türkçe ile Zazaca yaygın olarak konuşulur hale gelmiştir.
Tarihi eserler bakımından zengin olan Çermik'te, Artuklu Beyliği döneminden kalma birçok yapı bulunmaktadır. Bunlar arasında en önemlileri Haburman Köprüsü, Çeteci (Bande) Abdullah Paşa Medresesi, Çermik Hamamı ve Bandeler Çeşmesi'dir.
Geleneksel düğünlerde folklorik unsurlar gözlemlenebilir ve kadınlar arasında Mart ayındaki oğlak eğlencesi önemli bir etkinliktir. Meftune adı verilen yemek ise bölgenin önemli lezzetlerindendir.
Çermik'in ekonomisi, yurt dışında çalışanların gönderdiği dövizler, mevsimlik işçilerin çalışması, mermer ocakları ve Çermik Kaplıcası gibi unsurlar üzerine kuruludur. Bağcılık da ilçenin ekonomisinde önemli bir yer tutar.
Ayrıca, şehir merkezinde 10 adet ilköğretim okulu, 2 anadolu lisesi, 1 çok programlı lise, 1 imam hatip lisesi, 1 fen lisesi, 1 anaokulu ve bir meslek yüksek okulu bulunmaktadır.
Çermik, Osmanlı döneminde önemli bir idari birim olan sancaklardan biriydi. 1518 yılında tutulan Osmanlı Tahrir Defterleri'nde, Diyarbakır Eyaleti'nde 12 sancak kayıtlıydı ve Çermik bu sancaklardan biriydi. 1540 yılında ise Diyarbakır Eyaleti'nde 15 sancak ve 11 ocaklık bir idari yapıya sahipti ve yine Çermik bu sancaklardan biriydi.
Tanzimat dönemiyle birlikte, 1868'de dirlik idaresi kaldırılarak vilayetler kurulmaya başlandı. 1871 tarihli Diyarbakır Salnamesi'ne göre, Amid Sancağı'na bağlı ilçeler arasında Siverek, Lice, Silvan, Resulyn ve Ergani Madeni bulunmaktaydı ve Çermik, Ergani Madeni ilçesine bağlı bir bucak merkezi konumundaydı.
1883'te yapılan idari değişikliklerle Elazığ'ın il olmasıyla Diyarbakır'dan ayrıldı ve Ergani Madeni sancak haline geldi. Bu süreçte Çermik'e ilçe teşkilatı kuruldu ve Ergani Sancağı'na bağlandı. Ancak, 20 Nisan 1924'te çıkarılan Mülga Teşkilat-ı Esasi Kanunu ile sancaklar kaldırıldı ve idari teşkilatlanma vilayet, kaza, nahiye, kasaba ve köy şeklinde yeniden düzenlendi. Bu değişiklikle Çermik, Diyarbakır'ın bir ilçesi haline geldi.
Çermik'in ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Tarımda buğday, arpa, pamuk, sebze ve meyve yetiştiriciliği önemli bir yer tutar. Ayrıca ilçe, termal turizm açısından da zengindir. Çermik, termal sularıyla bilinir ve bu özelliğiyle sağlık turizmi için önemli bir merkezdir.
Çermik'in coğrafi konumu ve tarihi mirası, ziyaretçiler için keşfedilmeyi bekleyen birçok güzellik barındırır.
