DİYARBAKIR- Melik Ahmet Paşa Hamamı, Diyarbakır'da 1567-1591 yılları arasında inşa edilmiş tarihi bir hamamdır. Melik Ahmet Paşa'nın Diyarbakır'da yaptırdığı bir dizi yapı içerisinde yer almaktadır. Günümüze sadece soyunma odası kısmı ulaşmış olup, diğer kısımlarıyla ilgili bilgiler yazılı ve görsel kaynaklardan elde edilmektedir. Hamamın mimari yapısı ve kültürel önemi, bölgedeki tarihî yapı mirasını yansıtan önemli bir örnek olarak değerlendirilmektedir. Hamamın günümüzdeki durumu ve tarihi özellikleri, Kültür Bakanlığı'nın belgeleri ve araştırmacıların çalışmalarıyla detaylı bir şekilde incelenmiştir.
Diyarbakır'da 1567-1591 yılları arasında inşa edilmiş olan hamamın yanı sıra Melik Ahmet Paşa, aynı dönemde Diyarbakır'da bir hamam, bir konak ve bir cami de yaptırmıştır. Hamam ve beraberindeki dükkanlar camii için vakfedilmiştir. Ancak günümüze sadece soyunma odası kısmı ulaşmıştır ve diğer kısımlarıyla ilgili bilgiler yazılı ve görsel kaynaklardan elde edilmektedir.
Hamamın Melik Ahmet Caddesi'ne bakan taraftan ve doğu yönde bulunan sokaktan olmak üzere iki kapısı bulunmaktadır. Caddeye bakan kapı geniş çift merkezli kemer açıklığı içinde yer alır ve Paşa hamamı ile ortak giriş kapısı özelliği taşır. Sivri kemerin iki tarafında yer alan kemer ayakları altında dört sütun bulunur.
Hamamın soğukluk kısmı kareye yakın planlı olup 11.55x12.00 metre ölçülerindedir. Kubbeye geçiş köşelerde yer alan tromplarla sağlanmıştır. Kubbenin ortasında, yarım daireli pencerelerin yer aldığı sekizgen bir fener bulunur. Ancak soğuklukta yapılan yatay ve düşey eklentiler nedeniyle döşeme ve duvarlarda mekansal bozulmalar oluşmuştur.
Melik Ahmet Paşa Hamamı Kültür Bakanlığı, Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün 02.07.1982 tarihli tescil fişinde günümüze ulaşmayan ılıklık ve sıcaklık mekanları ile ilgili hamam şöyle tanımlanmaktadır: "Ilıklık kısmı, yan yana üçer kubbe ile birer yarım kubbeden oluşan iç içe iki kısımdan oluşur. Her iki bölümün kuzey hücreleri birer bölme ile ayrılarak erkeklere tahsis edilmiştir. Sıcaklık ise dört eyvan ile köşelerde kubbeli birer hücreden oluşur.
