DİYARBAKIR

Silvan Keldani Kilisesi: Belediye Camii

Abone Ol

DİYARBAKIR- Silvan (Meyyâfârikîn), İslam'ın tebliğ ve cihad amacıyla Hz. Ömer döneminde fethedilen ilk yerlerden biridir. Bu fetih barış yoluyla gerçekleşmiş ve halkına hoşgörüyle yaklaşılmıştır. İnsani haklar korunmuş ve güvence altına alınmıştır. Hz. Ömer'den Osmanlı'ya kadar olan süreçte çeşitli Müslüman devletler tarafından yönetilmiştir. Müslümanlar, burada zımmî uygulamalarını sadakatle yerine getirmiş ve Silvan’ın (Meyyâfârikîn) etnik, sosyal, kültürel ve dini zenginliğini korumuşlardır.

Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı topraklarına katılan Silvan’da (Meyyâfârikîn) yaşayan Keldânîler ise Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasına kadar devlete sadık kalmışlardır. Bu süre zarfında, Silvan’daki (Meyyâfârikîn) etnik ve dini çeşitlilik Osmanlı yönetimi altında muhafaza edilmiştir.

 Osmanlı devleti, gayrimüslimlerin ibadet ihtiyaçlarını karşılamak için planlanan dini binaların yapımıyla ilgili detaylı bir planlama yapmıştır. Bu planlamada, binaların nasıl, nereye ve ne şekilde yapılacağı, kullanılacak malzeme türleri ve tahmini maliyet önceden belirlenmiştir. Böylelikle başlanılan bir işin tamamlanması için hesaplanmış bir süreç oluşturulmuştur.

Silvan Keldânî Kilisesi'nin inşa ruhsatı da, hızlı sayılabilecek bir zaman dilimi içinde Sadrazam Ahmed Cevdet Paşa'nın izni ve Sultan II. Abdülhamit'in onayıyla 1892 yılında verilmiştir. Ancak, 19. yüzyılın son çeyreğinde Osmanlı toprakları üzerindeki batılı devletlerin olumsuz faaliyetleri ve asayiş olayları, Keldânî Kilisesi inşasını biraz geciktirmiştir.

Osmanlı devleti ve yetkililerinin Keldânî Kilisesi inşa sürecindeki tutumları incelendiğinde, hoşgörü dilini ve tavrını tercih ettikleri görülür. Zorlaştırmayan, kolaylaştıran bir yaklaşım benimsemişler ve nefret yerine sevgi ve hoşgörüyle hareket etmişlerdir.

Silvan Keldânî Kilisesi'nin Osmanlı'nın son dönemlerinde inşa edilmiş olması, Osmanlı'nın gücünü kaybetmeye başladığı bir dönemde bile farklı bir dinin ibadethane isteğine olumlu cevap verilmesinin, saygı ve hoşgörünün bir göstergesi olduğunu ortaya koyar.

Silvan’daki Ermeni Cemaatince 1892 tarihinde inşa edilen Surp Stephanos Kilisesi hristiyanların şehri terketmesinden sonra kullanılamamıştır. Keldani Kilisesi olarak bilinmektedir. Yakın tarihe kadar şehir sineması olarak kullanılan kilise, 1992 tarihinde Belediye tarafından camiye çevrilerek Belediye Camisi adını almıştır.