DİYARBAKIR-Ahmed Arif Edebiyat Müzesi, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde bulunan bir müzedir. Müze, Diyarbakır doğumlu şair Ahmed Arif'e ithaf edilmiş olup 2011 yılında faaliyete geçmiştir. Müzenin bulunduğu 120 yıllık konak, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından kamulaştırılarak restore edilmiş ve Ahmed Arif adına tahsis edilmiştir. Müzede Arif'in kişisel eşyaları, el yazısıyla yazdığı şiirleri ve Güneydoğu'da yetişmiş birçok şairin fotoğrafları sergilenmektedir. Altı odalı ve avlulu bir plana sahip olan müzede yaklaşık 2 bin 500 kitaplık bir kütüphane bulunmaktadır. Müze ayrıca Cahit Sıtkı Tarancı'nın doğduğu ve günümüzde müze olarak kullanılan evinin hemen yanında yer almaktadır.
Ahmed Arif kimdir?
Ahmed Arif, Türk edebiyatında önemli bir şair ve gazeteci olarak tanınır. 23 Nisan 1927'de Diyarbakır'da doğmuştur. Asıl adı Ahmet Hamdi Önal'dır. Babasının mesleği nedeniyle Harran'da uzun süre yaşamış ve çevresel etkilerle Kürtçe, Arapça ve Zazaca gibi dilleri öğrenmiştir. Edebiyata olan ilgisi lise yıllarında artmış, hatta lise eğitimi sırasında bazı şiirleri çeşitli dergilerde yayımlanmıştır. İnkılapçı Gençlik ve Meydan dergilerinde yayımladığı şiirlerle ün kazanmıştır.
Ahmed Arif'in hayatı, 23 Nisan 1927'de Diyarbakır'da doğmasıyla başlar. Babası Ahmet Hikmet Bey, annesi Sare Hanım'dır. Annesini küçük yaşlarda kaybeden Arif, üvey annesi tarafından büyütülmüştür. Sekiz kardeşin en küçüğü olan Arif, babasının mesleği dolayısıyla ilkokulu Siverek'te, ortaokulu Urfa'da, liseyi ise Diyarbakır'da tamamlamıştır. Üniversite eğitimine Ankara Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi'nde başlamış ancak tamamlamamıştır.
Siyasi görüşleri ve yazdığı şiirler nedeniyle üniversite eğitimi sırasında tutuklanan Arif, bu süreçten sonra Ankara'ya dönerek çeşitli gazetelerde ve dergilerde gazetecilik, düzeltmenlik ve teknik işlerde çalışmıştır. 1944-1950 yılları arasında çeşitli dergilerde ve gazetelerde şiirler yayımlamıştır. 1968 yılında "Hasretinden Prangalar Eskittim" adlı şiir kitabını çıkarmıştır. Pek çok şiiri Ahmet Kaya ve Cem Karaca gibi sanatçılar tarafından bestelenmiştir. 1977 yılında gazetecilikten emekli olmuş ve yaşamını Ankara'da sürdürmüştür. 2 Haziran 1991'de vefat etmiş ve Ankara Cebeci Asri Mezarlığı'na defnedilmiştir.
Ahmed Arif'in şiirlerinde Anadolu kültürünü ve geleneklerini modern şiire taşımasıyla tanınır. Şiirlerinde içten, samimi bir dil kullanmış ve halkın günlük yaşantısından esinlenmiştir. Toplumcu gerçekçilik akımının etkisinde kalarak yazdığı şiirlerde halkın sorunlarını ve yaşamını işlemiştir.
Ahmed Arif'in eserlerinden bazıları şunlardır:
- Anadolu
- Ay Karanlık
- Bu Zindan Bu Kırgın Bu Can Pazarı
- Hasretinden Prangalar Eskittim
- Terketmedi Sevdam Beni
- Akşam İner Mahpushaneye
- Adiloş Bebenin Ninnisi
- Hani Kurşun Sıksam Geçmez Geceden
- İçerde
- Otuzüç Kurşun
- Unutamadığım
- Suskun
- Onur da Ağlar
- Haberin Var Mı Taş Duvar?
- Mektup
- Leylim Leylim
- Cemal Süreya’ya Mektuplar
Ahmed Arif, Türk edebiyatında Modern Türk şiirinin önemli örneklerini vermiş ve toplumcu gerçekçilik akımının etkili şairlerinden biri olarak kabul edilir.